Xe sedan Nhật, Đức, Hàn vẫn sống khỏe, nhưng sedan Mỹ thì không ai mua

Ford Fusion là một chiếc xe tuyệt vời. Được sản xuất lần đầu trong năm 2005, nó là một mẫu sedan cỡ vừa phong cách định vị trong cùng mức giá tiêu chuẩn với Honda Civic hoặc Toyota Camry. Cơ quan Insurance Institute for Highway Safety (IIHS) đã đưa nó vào danh sách Top Safe Picks của họ trong năm 2017, và nó cũng có chỉ số tiêu thụ nhiên liệu tốt. Trang web chuyên đánh giá ô tô Edmunds.com đã cho nó điểm cao, tán dương “nội thất dễ chịu, công nghệ thân thiện người dùng và động lực lái tốt”.

Trong năm 2013 và 2014, những năm có giá dầu lên cao khoảng 100 USD một thùng, Ford đã bán được 295.000 và 307.000 chiếc Fusion. Mặc dù giá dầu đã giảm mạnh trong năm 2015, Ford vẫn bán được 300.000 chiếc Fusion. Nhưng trong năm ngoái, con số đó đã tụt xuống còn gần 100.000 chiếc mà thôi. Nếu xu hướng hiện tại tiếp tục, Ford sẽ không thể bán được hơn 180.000 chiếc Fusion khi năm 2018 kết thúc.

Với các tin tức gần đây cho biết cả General Motors và Ford Motor sẽ sớm rời khỏi thị trường sedan ở Mỹ, để tập trung vào xe bán tải và SUV có lợi nhuận biên cao, người ta không khỏi băn khoăn rằng mọi thứ đã biến đổi tệ hại đến thế nào đối với các nhà sản xuất xe Mỹ. Câu trả lời là: rất tệ.

Trên thực tế, Ford Fusion là một điểm sáng trong hàng loạt sản phẩm sedan của công ty. Một mẫu phổ thông khác là Ford Focus với doanh số giảm từ 235.000 chiếc trong năm 2013 xuống còn khoảng 115.000 trong năm 2018.

Ở General Motors, bức tranh toàn cảnh là rất xấu xí. Chevrolet Cruze, mẫu xe được chế tạo ở nhà máy Ohio sắp bị đóng cửa, đã chứng kiến doanh số giảm từ đỉnh 273.000 chiếc trong năm 2014 xuống còn 145.000 chiếc trong năm 2018. Chevrolet Impala từng đạt đỉnh 300.000 chiếc bán ra trong năm 2007, vậy mà đã giảm xuống dưới 76.000 chiếc trong năm ngoái.

Hầu hết phân tích về sự ra đi của Ford và GM khỏi thị trường sedan nhấn mạnh rằng doanh số sedan đã mất trong những năm gần đây “bởi khách hàng đã hướng đến xe bán tải và SUV,” như New York Times nhận định.

Và điều đó hoàn toàn đúng. Trong số 20 phương tiện bán chạy nhất Mỹ cho tới lúc này của năm 2018, 14 chiếc là bán tải hoặc SUV. Dựa theo Wall Street Journal, sedan đã từng chiếm 50% thị trường Mỹ hồi 5 năm trước, ngày nay con số đó giảm xuống chỉ còn 1/3.

Nhưng không phải là không ai mua sedan. Toyota Camry và Corolla đã bán tổng cộng 700.000 chiếc trong năm 2017. Honda Civic và Accord cũng có doanh số tương tự thế trong năm 2017. Và Nissan Altima và Sentra cũng bán được khoảng 475.000 chiếc trong năm ngoái. Nếu bạn nhìn vào doanh số theo từng năm của những mẫu sedan Nhật Bản hàng đầu, bạn sẽ thấy một sự sụt giảm nhẹ trong những năm gần đây, nhưng không có gì giống như sự xuống dốc không phanh đã ảnh hưởng lên các công ty Mỹ.

Vậy bổ sung thêm vào xu hướng giảm tổng thể của doanh số sedan, có một chuyện đáng lưu ý thứ hai đang diễn ra là: người Mỹ chỉ ngừng mua sedan gốc Mỹ, chứ không phải sedan Nhật Bản. Cho dù các mẫu xe như Ford Fusion cũng có chất lượng tốt như sedan Nhật Bản. Tại sao lại như thế?

Quay trở lại hồi đầu những năm 1970, khi tổ chức OPEC áp đặt lệnh cấm vận dầu, khiến người Mỹ phải quan tâm tới chỉ số tiêu thụ nhiên liệu lần đầu tiên. Các công ty xe Mỹ đã bị rơi vào thế bất lợi, nhưng Honda và Toyota lại được vào vị trí hoàn hảo, ví như Honda Civic chỉ tiêu thụ 6 lít/100 km. Trước đây, các công ty xe Mỹ chưa bao giờ xem trọng sự cạnh tranh mới này, và họ đã phải trả giá.

Một khi người Mỹ bắt đầu lái các chiếc Honda và Toyota, họ phát hiện ra rằng những chiếc xe này không chỉ có tiết kiệm nhiên liệu, mà chúng còn ít hỏng, có thế chạy vài trăm nghìn km, và thậm chí lái cũng rất hay. Trong năm 1978, tác giả ô tô huyền thoại, Brock Yates, người từ lâu đã tôn vinh xe cơ bắp Mỹ, thừa nhận trong tạp chí “Car and Driver” rằng ông ấy có sở hữu một chiếc Honda Accord.

Trong khi đó, các nhà sản xuất xe Mỹ đã chạy đua để cho ra đời những mẫu sedan cỡ nhỏ, tiết kiệm nhiên liệu của riêng họ. Nhưng các sản phẩm của họ thường xấu xí, thiết kế kém và chẳng tiết kiệm chút nào. Trong quãng thời gian này, xe Mỹ bị chê bai là hạ cấp hơn xe Nhật Bản đã trở thành một lẽ thường theo đúng thực tế.

Ngày nay, sedan Mỹ được cải tiến hơn nhiều. Các bài đánh giá của Edmunds về Cruze 2018 miêu tả nó là có “sự hấp dẫn hỗn hợp của tính năng công nghệ và an toàn” cũng như “một chất lượng lái vừa thể thao vừa dễ chịu.” Trong khi Chevrolet Impala được viết là “chất lượng lái êm,” “nội thất rộng rãi” và “mạnh mẽ.”

Nhưng điều đó không quan trọng. Hầu hết các chuyên gia đánh giá xe vẫn đánh giá những sedan Nhật Bản như Accord và Camry cao hơn một chút so với sedan Mỹ. Bộ ba ông lớn Detroit đã không thể thuyết phục những người đánh giá, hay quan trọng hơn là công chúng mua xe rằng sedan của họ tốt ngang ngửa đối thủ Nhật Bản. Nói cách khác, các công ty xe Mỹ đã không thể loại bỏ tai tiếng họ có hồi thập niên 1970 vì những chiếc sedan ầm ĩ, tốn nhiên liệu.

Hơn nữa, hầu hết sedan đều được mua ở những thành phố lớn, nơi không có đất cho xe bán tải. Những người sống ở thành phố là yếu tố lớn cho chiến lược toàn cầu hóa. Họ có khả năng cao vẫn bám lấy những mẫu sedan Nhật bản thay vì chuyển sang xe Mỹ.

Giờ đây, các công ty xe Mỹ nói rằng họ sẽ trông cậy vào lợi nhuận từ xe bán tải và SUV trong khi tiến đến cả xe điện và xe tự lái. Họ tốt nhất nên hi vọng sự chuyển đổi diễn ra nhanh chóng. Bởi nếu nhìn vào danh sách xe bán chạy nhất ở Mỹ thời điểm hiện tại, người ta hoàn toàn có thể nhận ra rằng trong khi 3 cái tên dẫn đầu là xe bán tải Mỹ, các vị trí sau đó đều thuộc về SUV Nhật Bản như Nissan Rogue (403.000 chiếc năm 2017), Toyota Rav4 (407.000 chiếc) và Honda CR-V (378.000 chiếc). Còn mẫu SUV bán chạy nhất Mỹ ư? Nó là Chevrolet Equinox với doanh số 290.000 chiếc trong năm ngoái.