Nghị định 116 “kìm chân” các hãng xe nhập khẩu ô tô vào Việt Nam

Vào ngày 16/1, Toyota cho biết sẽ tạm ngừng mọi hoạt động nhập khẩu ô tô vào thị trường Việt Nam. Được biết, Toyota dù có nhà máy lắp ráp tại Việt Nam nhưng vẫn phải nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia, Nhật Bản khoảng 1.000 xe/tháng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Số xe nhập khẩu gồm xe bán tải Hilux, Yaris, xe thể thao Fortuner và dòng xe cao cấp Lexus.

Chủ tịch Toyota Thái Lan, ông Michinobu Sugata đã trả lời phóng viên tại Bangkok rằng: “Thị trường Việt Nam giảm sút rõ rệt vào năm ngoái vì khách hàng chần chừ mua xe để đợi thuế nhập khẩu giảm vào cuối năm 2017. Theo dự đoán của chúng tôi, thị trường ô tô Việt Nam năm 2018 sẽ tăng mạnh. Song những rào cản phi thuế quan của Chính phủ Việt Nam nên chúng tôi không thể nhập khẩu vào Việt Nam được nữa.”

Chính phủ nhiều nước như Nhật Bản, Thái Lan và Hoa Kỳ cùng nhiều nhà sản xuất ô tô cũng đã bày tỏ lo ngại về việc khó có thể nhập khẩu ô tô vào Việt Nam sau khi Nghị định 116 có hiệu lực.

Theo đó, Honda Motor đã chuyển dây chuyên sản xuất CR-V sang Thái Lan, dòng xe chính của hãng dành cho thị trường Việt Nam. Honda cho rằng họ sẽ tận dụng được mức thuế quan 0% để củng cố toàn bộ việc sản xuất dòng xe này ở Thái Lan và tiết kiệm chi phí. Honda dự định sẽ nhập 10.000 chiếc  CR-V trong năm 2018, tăng 70% so với năm ngoái. Song, việc nhập khẩu xe vào Việt Nam đã phải ngừng lại khi có Nghị định 116. Chủ một đại lý tại Hà Nội cho biết: "Mẫu xe CR-V mới nhất rất được quan tâm và chúng tôi đã nhận được khoảng 200 đơn đặt hàng. Nhưng những chiếc xe sẽ không thể đến trước thời điểm tháng 4."

Mitsubishi Motor cũng đã ngừng sản xuất xe SUV Pajero Sport cho thị trường Việt Nam ở Thái Lan. Trong khi đó, Ford Thái Lan bày tỏ lo ngại về tác động của quy định mới sẽ ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động kinh doanh của họ tại thị trường Việt Nam.

Trước đó, vào tháng 10/2017, Chính phủ công bố Nghị định 116 về các yêu cầu liên quan đến nhập khẩu ô tô, quyết định này chậm hơn 2 năm so với các nước trong khối ASEAN. Nghị định 116 có hiệu lực ngay sau khi Việt Nam cắt giảm thuế nhập khẩu đối với sản phẩm ô tô nhập từ các nước ASEAN từ mức 30% về 0% kể từ ngày 01/01/2018. Điều này là một phần nguyên nhân khiến doanh số xe ô tô ở Việt Nam từ tháng 1 đến tháng 10/2017 đã giảm 10%, còn 245.000 chiếc.

Mặt khác, việc Nghị định 116 đưa ra các yêu cầu về kiểm tra khí thải và an toàn đối với mọi lô xe nhập khẩu cũng gây ra khó khăn cho các hãng xe và đại lý. Phòng Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cho biết, một bài kiểm tra khí thải có thể phải mất 2 tháng và tốn đến 10.000 USD chi phí kiểm tra. Đó là sự lãng phí to lớn về cả thời gian và tiền bạc, theo tổ chức này. Trước Nghị định 116, chỉ có lô xe đầu tiên mới phải tiến hành kiểm tra trước khi thông quan.

Ngoài ra, Nghị định 116 còn yêu cầu tất cả các mẫu xe phải có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại, được cấp bởi cơ quan chức năng của nước xuất khẩu. Đây là giấy chứng nhận phương tiện nhập khẩu đáp ứng được các tiêu chuẩn của nước nhập và được phát hành bởi các tổ chức có thẩm quyền tại nước xuất khẩu.