Nhìn lại lịch sử vẻ vang phi thường của mẫu Mini nguyên bản

Mini là một trong mẫu xe dễ nhận diện nhất trong lịch sử ô tô. Kể cả ở những đất nước nơi Mini không được bán thì nó cũng ăn sâu vào văn hóa đại chúng đến mức nó dễ nhận diện như mẫu Jaguar E-Type. Thiết lập động cơ nằm ngang và hệ dẫn động bánh trước của Mini đã tạo nên một ảnh hưởng sâu sắc lên thiết kế xe cùng với hàng loạt chi tiết thiết kế khác.

Quá trình sản xuất của Mini cũng rất ấn tượng, bắt đầu trong năm 1959 và kết thúc trong năm 2000 và thông qua một chuỗi 3 nhà sở hữu. Nó cũng đã được sản xuất ở Tây Ban Nha, Ý, Úc, Nam Phi, Bỉ, Chile, Malta, Bồ Đào Nha, Uruguay, Venezuela, và Yugoslavia. Mini cũng đã cực kỳ thành công trong lĩnh vực motorsport nhờ có John Cooper và cho ra đời dòng Cooper hiệu suất cao mà BMW mang tới tận ngày nay với thương hiệu MINI tái khởi động. Sau đây, chúng ta sẽ cùng nhìn lại câu chuyện của một trong những mẫu xe có tầm ảnh hưởng nhất lịch sử ô tô.

Khởi đầu

Câu chuyện bắt đầu với việc thiếu hụt nhiên liệu trong năm 1957 được gây ra bởi Khủng hoảng Suez. Anh Quốc đã trải qua tình trạng phân phối nhiên liệu thời hậu chiến tranh và doanh số của các mẫu xe to lớn sụp đổ trong khi các mẫu xe nhỏ như Fiat 500 nguyên bản và xe bong bóng Đức thì bùng nổ. Leonard Lord là người đứng đầu BMC và điều hành công ty một cách giỏi giang.

Ông ấy cũng khinh bỉ những mẫu xe ngoại quốc tí hon và quyết tâm tạo nên “một mẫu xe cỡ nhỏ chuẩn chỉnh”. Ông ấy đã lập ra một số thông số thiết kế cơ bản, bao gồm việc chiếc xe nên nhét vừa vào một cái hộp có kích thước 3,05x1,2x1,2 mét, không gian hành khách nên sử dụng 1,82 mét chiều dài, và nó nên sử dụng một động cơ có sẵn để tiết kiệm chi phí.

Bước tiếp theo phải kể đến công lao của nhà thiết kế người Anh-Hy Lạp Alec Issigonis. Ông ấy đã lấy khái niệm trên và cố gắng biến nó thành hiện thực, trong khi giải quyết các vấn đề phát sinh trên đường đi. Ông ấy đã lấy một động cơ BMC có sẵn và đặt hộp số lên bể dầu và rồi đặt nó nằm ngang để đảm bảo nó ít chiếm không gian phía trước. Sau đó, Issigonis đã nhờ người bạn Alex Moulton thiết kế một hệ thống nhỏ gọn, hiệu quả mà rẻ tiền dựa trên các nón cao su thay vì lò xo thép truyền thống.

Với bố cục hệ truyền động mới, hệ thống treo mới và các bánh xe được đẩy ra xa các góc, mẫu xe đã có không gian cho 4 người bên trong và một dáng đứng rộng. Nó cũng có độ cân bằng tuyệt vời, lực kéo về phía trước, và độ bám toàn diện cũng như có trọng lượng nhẹ trong khi sử dụng một khung gầm liền thân cứng. Issigonis cũng là một người hút thuốc liên tục mà ghét nghe đài khi lái xe, nên mẫu Mini ban đầu đã không có hệ thống radio, nhưng nó có một gạt tàn cho tài xế. Đó là một quãng thời gian rất khác biệt trong thiết kế ô tô.

Ra mắt

Mẫu Mini đã ra mắt trong năm 1959 và được tiếp thị bằng cả cái tên Austin Seven và Morris Mini-Minor, và mang diện mạo sedan 2 cửa. Nó đã xuất hiện trong một thời gian ngắn ở Bắc Mỹ dưới cái tên Austin 850 và Morris 850, nhưng sự việc không mấy suôn sẻ. Doanh số bán ra rất chậm, và Ford từng nổi tiếng xác nhận rằng BMC chắc đang thua lỗ 30 bảng mỗi chiếc xe. Dựa trên điều đó và vì châu Âu, Ford đã bỏ qua thị trường xe cỡ nhỏ và đi chế tạo mẫu Cortina.

BMC xác nhận rằng số tiền thua lỗ đó là không đúng, và chi phí của Mini đã được chia sẻ với những mẫu xe khác, và các kỹ thuật được sử dụng như chốt cửa gắn bên ngoài và hàn không kín rõ ràng đã giúp giảm giá thành. Một phiên bản va 2 cửa, bán tải 2 cửa, và coupe mui trần đã lần lượt ra đời trong thập niên 1960, và doanh số bắt đầu tăng dần.

Nổi tiếng và văn hóa đại chúng

Mẫu Mini đã bước vào văn hóa đại chúng trong thập niên 1960 khi những người nổi tiếng và ngôi sao nhạc pop đã mua và xuất hiện trong chúng ở nhiều nơi. Trong khi đó là một tia lửa lớn thắp sáng ngọn lửa, sự thực rằng Mini đã gần như là một thiết kế hoàn hảo ở đúng thời điểm. Nó nhỏ nhắn, rẻ tiền, mà cũng lái hay và đầy tính cách.

Mini đã trở thành món hàng thời thượng trong thập niên 1960, và văn hóa đại chúng tôn vinh nó trên TV và trong điện ảnh, đáng nhắc tới nhất là bộ phim kinh điển “The Italian Job.” Trong bộ phim trộm cắp đó, một băng nhóm tội phạm được dẫn dắt bởi huyền thoại Michael Cain thực hiện một phi vụ ăn cắp vàng thỏi tại Ý. Cảnh cao trào của bộ phim là cảnh băng nhóm đào tẩu bằng những chiếc Mini có kích thước nhỏ và linh hoạt để tối đa hóa khả năng vượt qua các con đường đông đúc của thành phố Turin.

Tiến hóa

Thế hệ thứ 7 và cũng là thế hệ cuối cùng của Mini nguyên bản đã không thay đổi nhiều dáng vẻ bên ngoài. Thế hệ thứ 4 là thế hệ cuối cùng có những cập nhật lớn, và kể từ đó có trang bị cửa lớn hơn với chốt cửa giấu kín, cửa sổ bên sườn và phía sau lớn hơn, và cửa sổ phía trước biết trượt đã được thay thế bởi kính kéo lên và xuống.

Thế hệ thứ hai đã chứng kiến một lưới tản nhiệt mới và bổ sung bộ đồng tốc lên tất cả 4 số tiến. Hệ thống treo nón cao su đã được thay đổi trong thế hệ đầu tiên sang một hệ thống Hydrolastic tiết kiệm không gian tương tự trong năm 1964 để khiến xe chạy êm hơn.

Motorsport

Mini đã trở thành sự chú ý của các tay đua, người chế tạo xe đua, và bạn của Issigonis, John Cooper, người đã nhận ra tiềm năng vận hành của nó. Ông ấy đã mang tới cho động cơ mini 848 cc một chu kỳ dài hơn, bộ chế hòa khí SU kép, bổ sung một hộp số có tỉ lệ gần hơn và phanh đĩa trước để cho ra đời mẫu Mini Cooper.

Mẫu Mini Cooper S mạnh mẽ hơn đã đạt thành công trên đường đua và chiến thắng cả những đối thủ to lớn hơn. Giải việt dã Monte Carlo 1963/64 đã chứng kiến Cooper, trong bàn tay của Paddy Hopkirk, trở thành một huyền thoại motorsport qua đêm với một chiến thắng tổng thể. Một năm sau, Timo Mäkinen đã mang tới một chiếc thắng khác trong điều kiện thời tiết tệ đến mức chỉ có 35/237 chiếc xe về đến đích. Năm tiếp theo đã ghi dấu huyền thoại việt dã của Mini với vị trí 1,2 và 3 lần lượt về tay Timo Mäkinen, Rauno Aaltonen, và Paddy Hopkirk.

Mini đã mang thành công của nó tới đủ hình thức đua, và các tay đua huyền thoại bao gồm Hill, Niki Lauda, Jackie Stewart, Jochen Rindt, John Surtees, và James Hunt đều khởi nghiệp sự nghiệp bằng đua xe Mini.

Chiếc Mini nguyên bản cuối cùng

Sau 4 thập kỷ sản xuất, chiếc Mini cuối cùng đã lăn bánh khỏi dây chuyền lắp ráp là một chiếc Cooper Sport màu đỏ thế hệ thứ 7. Hơn 5 triệu chiếc Mini đã được bán trong suốt quá trình sản xuất dài 41 năm của nó. Năm cuối cùng mà nó xuất hiện trong top 10 xe bán chạy nhất Anh Quốc là năm 1981, một thành tích phi thường dành cho một mẫu xe ra đời 22 năm trước đó.

Trong nhiều tạp chí và các cuộc thăm dò ý kiến, Mini đã được ghi nhận là mẫu xe quan trọng nhất được chế tạo sau Ford Model T. Mặc dù điều đó có mang tính tranh cãi, nhưng không nghi ngờ rằng nó đã thay đổi cả ngành ô tô. Trong khi không phải là mẫu xe dẫn động bánh trước đầu tiên, nó đã khiến bố cục tiết kiệm chi phí trở nên phổ biến và cho thấy hiệu quả đến thế nào. Nó cũng cho thấy rằng hệ dẫn động bánh sau không phải là yếu tố tất cả đối với xe hiệu suất cao.

Phần kết

Vào thời điểm Mini kết thúc quá trình sản xuất của nó, nó đã từng là BMC Mini, Leyland Mini, và Rover Mini. Nó đã là một mẫu xe tốt đến mức cả ba công ty nổi tiếng tệ hại không thể làm hỏng nó. Nếu có một điều cho thấy thiết kế của Issigonis là vĩ đại tới mức nào, đó là việc các công ty này đã không thể loại bỏ nó trong khi họ đã làm hỏng gần như mọi thứ trên 4 bánh. Họ không chỉ không thể hủy hoại Mini, mà Mini còn phát đạt bất chấp điều đó.

Trong năm 1994, và giữa một lỗi lớn trong phán đoán liên quan tới ngành công nghiệp xe của Anh Quốc, BMW đã mua lại Rover. Họ đã bán hầu hết bản quyền sản phẩm của Mini trong năm 2000 nhưng có đưa ra một quyết định thông minh là giữ lại bản quyền cái tên Mini. Trong năm 1999, BMW đã hé lộ Mini Paris Auto Show mới và tung nó ra thị trường vào năm 2001. Trong khi nó lớn hơn mẫu Mini cổ điển, nó vẫn nhỏ gọn xét theo tiêu chuẩn ngày nay và đã tạo ra một chỗ đứng riêng trong ngành ô tô.

Nhìn vào tương lai của cái tên Mini, BMW mới đây có xác nhận rằng họ đã nhận được 45.000 đơn đặt hàng trước dành cho mẫu Mini Cooper chạy điện sắp ra mắt.

Duy Thành