Nếu máy bay bị sét đánh lúc đang bay, liệu hành khách bên trong có biết?

Theo thống kê của tạp chí hàng không Mỹ, mỗi năm ngành hàng không nước này đều ghi nhận ít nhất 1 trường hợp máy bay bị sét đánh. Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FFA) cũng cho biết rằng mỗi 1.000 dặm bay thì sẽ có một máy bay bị sét đánh . Vì vậy có thể nói việc máy bay bị sét đánh không hề hiếm gặp, tuy nhiên không phải ai cũng biết về sự việc này. Một câu hỏi được đặt ra là: Trong khi đang bay trên bầu trời, nếu máy bay bị sét đánh thì hành khách bên trong có biết hay không? Câu trả lời là Không.

Sở dĩ hành khách không hề phát hiện hay biết về việc máy bay bị sét đánh lúc đang bay đều là nhờ vào hệ thống chống sét được trang bị sẵn trên máy bay hiện đại.

Mỗi năm có ít nhất 1 máy bay bị sét đánh trúng

Trở lại trước năm 1963, khá nhiều trường hợp máy bay gặp tai nạn và rơi xuống mặt đắt do bị sét đánh. Trong năm 1963 cũng có một tai nạn tương tự xảy ra. Kể từ vụ tai nạn nghiêm trọng vào năm 1963, các nhà khoa học và chuyên gia thuộc hành hàng không đã phát triển và ứng dụng hàng loạt phương thức chống sét cho máy bay nhằm đảm bảo cho mỗi hành trình bay, đặc biệt là dưới điều kiện thời tiết xấu. Cũng nhờ đó mà 1963 là năm chấm dứt tai nạn máy bay do sét đánh.

Máy bay thường bị sét đánh ở đâu

Dù đang bay trên không hay ở dưới mặt đất, các tia sét luôn tìm đến 4 vị trí này trên máy bay để đánh tới:

• Cánh
• Các đầu nhọn
• Mũi tàu bay
• Bánh lái ở đuôi

Theo các dữ liệu thu thập được, máy bay thường bị sét đánh ở độ cao từ 1,5 đến 4,5 km so với mặt đất. Phần lớn máy bay bị sét đánh đều là lúc bay trong đám mây giông, trường hợp bay ở trên, ở dưới hoặc bay cạnh thường ít bị hơn.

Khi ở dưới mặt đất, bánh lái đuôi là điểm dễ thu hút các tia sét nhất, có nguy cơ gây ảnh hưởng đến bản thân máy bay cũng như nhân viên mặt đất.

Máy bay vẫn có khả năng bị sét đánh dù đang dừng ở sân bay

Vì sao hành khách không hề biết nếu máy bay bị sét đánh khi đang bay?

Thân máy bay có thiết kế chống sét

Sở dĩ hành khách không hề hay biết chiếc may bay bị sét đánh đều là nhờ vào khả năng chống sét vốn có trên thân máy bay.

Từ nhiều năm nay, thân máy bay vốn được làm bằng nhôm rất dày và không có khe hở, từ đó giữ cho dòng điện chỉ chạy quanh vỏ ngoài của máy bay mà không thể đi vào bên trong. Với các máy bay hiện đại như Boeing 787 thì thân máy bay được làm bằng vật liệu tổng hợp composite, do có tính dẫn điện kém hơn nên sẽ được trang bị thêm một lớp sợi hoặc màng dẫn điện.

Chính nhờ lớp vỏ máy bay bằng kim loại dày và dẫn điện tốt nên có thể tránh được hiện tượng năng lượng điện từ có thể xâm nhập vào các vị trí quan trọng như khoang hành khách hay hệ thống dây điện. Đôi lúc năng lượng điện từ vẫn có thể chạm đến hệ thống dây điện, nhưng không đủ để làm mất điện gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

Khoang chứa nhiên liệu, hệ thống điện tử cũng được chống sét kỹ càng

Ngoài ra, hệ thống điều khiển điện tử và hệ thống nhiên liệu của máy bay cũng được gia cố và bảo vệ chống sét ký càng. Bộ phận chứa radar hình chóp nón trên máy bay là nơi được chú ý bảo vệ đặc biệt. Lớp vỏ bảo vệ này không được làm bằng chất dẫn điện mà thay vào đó là các dải phân tán sét bên ngoài. Bên trong hệ thống điện tử của máy bay cũng được bổ sung các thiết bị chống quá tài dòng điện nhàm hạn chế tối đa ảnh hưởng của sét lên hệ thống điều khiển của máy bay.

Đối với khoang chứa nhiên liệu, phần vỏ bên ngoài có thiết kế khá dày, các bộ phận nối tiếp được bố trí rất kín kẽ nhằm ngăn dòng điện đi từ khu vực này sang khu vực khác. Cửa khoang, nắp khoang nhiên liệu, lỗ thông hơi, hệ thống đường ống và dây dẫn nhiên liệu, động cơ cũng có khả năng chịu sét rất tốt. 

Được biết, hiện nay nhiều hãng hàng không cũng đã chuyển sang sử dụng loại nhiên liệu mới có khả năng gây nổ hơn thấp hơn, qua đó để hạn chế nguy cơ cháy nổ khi gặp nạn.

Lan Châu