Da Thuần Chay – Giải pháp mới cho nội thất ô tô hay chiêu trò tiếp thị?

Thuật ngữ "thuần chay" không chỉ còn phổ biến trong lĩnh vực thực phẩm, mà nó còn mở rộng hơn sang thời trang, ngành vật liệu, với chất liệu thời thượng "da thuần chay".  Đặc biệt với các dòng xe điện, các hãng xe gần đây đã quảng bá mạnh mẽ nội thất không sử dụng da động vật, thậm chí nhiều hãng còn tận dụng cụm từ "thuần chay" trong chiến dịch tiếp thị của mình.

Làn sóng sử dụng các loại da thay thế cao cấp bắt đầu từ cuộc họp cổ đông của Tesla năm 2015, khi tổ chức bảo vệ quyền động vật PETA yêu cầu Tesla trở thành hãng xe không sử dụng da động vật. Kể từ năm 2017, tất cả các mẫu Tesla đều được trang bị ghế da tổng hợp.

Da thuần chay Race-Tex trên Porsche Taycan 

Trong những năm qua, da thuần chay đã trở thành tiêu chuẩn cho các mẫu xe điện cao cấp. Cả năm phiên bản nội thất của Rivian R1S và R1T đều có ghế da thuần chay đục lỗ. Polestar gọi chất liệu MicroTech của họ là một giải pháp thay thế thân thiện thuần chay cho mẫu Polestar 3. Porsche cũng giới thiệu nội thất không dùng da thật đầu tiên trên mẫu Taycan với chất liệu Race-Tex. Đáng chú ý, trong một số trường hợp như Porsche, tùy chọn da thuần chay còn có giá cao hơn da thật.

Tại sự kiện TechFest của Continental gần đây, một nhân viên của hãng đã tiết lộ một số điều đáng chú ý. Continental không chỉ sản xuất lốp xe mà còn làm nội thất, cảm biến và cả robot. Khi mô tả chất liệu da nhân tạo không từ động vật, nhân viên này gọi đó là "da nhân tạo" nhưng giải thích rằng họ dùng thuật ngữ "thuần chay" vì nghe hay hơn.

Da thuần chay - Trò Chơi Ngôn Ngữ

"Cụm từ 'da tổng hợp' nghe có vẻ khoa học, 'da giả' gợi đến một sản phẩm rẻ tiền, nhưng 'da thuần chay', đặc biệt với khách hàng xe điện, lại gợi lên cảm giác "bạn đang cứu thế giới".

Sự thật là: Da thuần chay không hề mới. Và không phải tất cả các loại da thay thế đều được làm từ thực vật để cứu hành tinh khỏi sự nóng lên. Fabrikoid, được DuPont cấp bằng sáng chế năm 1915, là một loại da tổng hợp làm từ vải cotton phủ nitrocellulose. Trên thực tế, trước cả khi được cấp bằng sáng chế, DuPont đã hợp tác với Ford để sử dụng loại da này cho 65% sản lượng hàng năm của Model T. Như vậy, con người đã ngồi lên nội thất "không tàn ác với động vật" gần như từ khi ô tô xuất hiện.

Hầu hết các loại da tổng hợp ngày nay – như Naugahyde, MB-Tex, SofTex, Sensatec – đều được làm từ vải nền phủ polyurethane (PU) hoặc polyvinyl chloride (PVC), sau đó được sơn và dập vân giống da thật. Nói cách khác, phần lớn da thuần chay thực chất là nhựa có nguồn gốc từ dầu mỏ, chứ không phải một loại vật liệu thần kỳ làm từ hạt quinoa và giá đỗ. Điều này có nghĩa là chúng khó tái chế và không phân hủy sinh học như da động vật mà chúng đang cố gắng thay thế.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là tất cả các loại da thay thế đều kém bền vững hoặc là lựa chọn tồi. Một số loại thực sự có tiềm năng.

Polestar xác nhận rằng MicroTech của họ được làm từ vinyl tái tạo với lớp nền polyester tái chế. Mercedes-Benz đang phát triển da thuần chay từ hệ rễ nấm và cũng đã sử dụng da xương rồng Deserttex trên mẫu concept EQXX. Continental thậm chí còn sản xuất một loại da thay thế có 65% thành phần bền vững từ bã cà phê.

Da thuần chay từ nấm trên mẫu concept của Mercedes-Benz

Ngoài ra, vẫn có những loại da tự nhiên được sản xuất có trách nhiệm, như sản phẩm của Bridge of Weir. Xưởng thuộc da tại Scotland này – từng cung cấp nội thất cho Model T – hiện sử dụng da bò là sản phẩm phụ của ngành công nghiệp thịt bò trong khu vực. CEO Polestar, Thomas Ingenlath, từng tuyên bố rằng các mẫu xe của hãng sẽ chỉ sử dụng da thuần chay. Thế nhưng, bạn vẫn có thể đặt một chiếc Polestar 2 với ghế bọc da thật từ Scotland.

Chưa Có Giải Pháp Hoàn Hảo

Hiện nay, các loại da thay thế từ thực vật chưa đạt được độ bền và quy mô sản xuất đủ lớn để trở thành giải pháp thay thế hoàn toàn. Đồng thời, không phải tất cả các nhà cung cấp da động vật đều sản xuất theo cách có trách nhiệm như Bridge of Weir.

Giống như việc sản xuất sữa hạnh nhân tiêu tốn nhiều nước không nhất thiết bền vững hơn sữa bò từ một trang trại địa phương, không có câu trả lời hoàn hảo cho bài toán nội thất ô tô bền vững.