Câu chuyện về Jeep Grand Cherokee ZJ - Chiếc SUV đã thống trị đường phố nước Nga trong thập niên '90

Đối với đa số mọi người, Jeep Grand Cherokee ZJ có lẽ chỉ một chiếc SUV thông thường và không có đáng sợ, nhưng đối với người Nga, đặc biệt là những người đã sống qua thập niên 90’ hoang dại thì lại hoàn toàn khác biệt. Sau đây, chúng ta sẽ cùng khám phá câu chuyện rất thú vị về mẫu SUV đã từng có thời thống trị đường phố nước Nga này thông qua sự chia sẻ của một người có cái nickname là “Oleg”.

Oleg lái một chiếc Jeep Grand Cherokee ZJ 1996, phiên bản “Orvis Edition” với một động cơ V8 dung tích 5.2 lít. Mỗi khi đỗ chiếc xe này ở ngoài đường, nó lại thu hút không ít sự chú ý, đa dạng từ những người lắc đầu ngao ngán, những người giơ ngón tay cái ngợi khen, cho tới một vài người có ý hỏi mua chiếc xe và Oleg lạnh lùng nói rằng: “Xe như thế này không phải để bán”.

Tại Mỹ, Grand Cherokee ZJ là một mẫu xe ở giai đoạn khó khăn nhất của vòng đời của nó. Nó không thực sự kinh điển như Grand Wagoneer hoặc CJ, nhưng nó cũng chẳng mang tính đương đại. Nó nằm trong vùng giá trị bán lại, và là quà tặng của các ông bố bà mẹ dành cho đứa con vào trung học của họ. Nhưng ở Nga, ZJ là một trong vài tàn tích cuối cùng của cái mà nhiều người Nga gọi là “Thập niên 90 hoang dại.”

Oleg là một cậu thiếu niên trong thập niên 1990 – một quãng thời gian phức tạp của nước Nga. Đó là thập niên đánh dấu sự mở cửa đối với thế giới bên ngoài đầy thú vị, và đối với nhiều người, đó cũng là một giai đoạn vô cùng khó khăn và rối ren. Dựa theo một báo cáo của HSE Russia, tỷ lệ lạm phát đã chạm mức 2600% trong năm 1992.

Tuy nhiên đối với thế giới tội phạm ngầm của Nga, thập niên 1990 là “thời gian biểu diễn” của họ. Với luật pháp lỏng lẻo, kinh doanh tự do bắt đầu phổ biến, và chuyện tống tiền cũng thế. Các băng nhóm tội phạm thời bấy giờ đã nhúng tay vào đủ mọi hoạt động kinh doanh, từ bán hàng bên đường cho tới các công ty dầu mỏ Siberia.

Trong bối cảnh đó, các chiếc xe cũ đã tràn vào nước Nga từ tất cả mọi miền trên thế giới – bao gồm khu vực Đông Âu, Nhật Bản, và cả Bắc Mỹ. Tất cả đến với một đất nước là chỉ một vài năm trước đó, người dẫn chỉ có thể chờ đợi trong các danh sách dài để mua Moskvich và Lada. Nhưng giờ đây, người ta đã có thể thấy đủ các mẫu xe tuyệt vời từ nước ngoài trên đường phố Nga như: Ford Tempo, Toyota Mark II, và Volvo 940. Những chiếc xe này có nút bấm phục vụ các công năng khá nhau, và công nghệ phun nhiên liệu trực tiếp, và túi khí, và phanh hoạt động tốt.

Một văn hóa xe tương ứng địa vị xã hội đã phát triển ở Nga nhanh như sự đa dạng hóa của giao thông. Trong thế giới ngầm, sự “bá đạo” của bạn được thể hiện qua việc bạn đi một chiếc xe to lớn và đắt giá đến đâu. Vì thế, các tên tội phạm đã mong muốn sở hữu một chiếc xe như muốn thì thầm “tránh xa ra”. Họ đã cần một thứ gì đó hòa hợp cả sự táo bạo và phô trương. Và đây là chỗ Jeep Grand Cherokee ZJ đã tỏa sáng.

Mẫu ZJ có tất cả sự dễ chịu của xe Mỹ thời đó, nhưng cũng rất bền bỉ và có khả năng off-road tốt. Đây là điều đã khiến Jeep trở nên khác biệt so với những đối thủ thân-trên-khung đương thời như Toyota Land Cruiser 80 Series và Nissan Patrol Y60 – những mẫu bán tải vẫn còn khá nhạt nhẽo và yếu trong thập niên ’90. Ngược lại ZJ đã khiến các tay anh chị cảm thấy đặc biệt. Nó đủ sức chứa cả một nhóm xã hội đen và tất cả súng AK-47 của họ tới một buổi “thanh trừng” ở giữa một cánh đồng hoang, và giữ ấm mọi người trong quá trình đó.

Có thể nói rằng, Jeep Grand Cherokee ZJ có đủ sự mạnh mẽ để dọa kẻ thù, và nó có thể giúp cả nhóm phi ra khỏi một vụ phục kích, vượt qua những đoạn đường rất xấu giỏi hơn hầu hết các mẫu SUV khác ở thời đó. Hơn nữa, trong khi nhiều mẫu xe Mỹ khác phải chịu khuất phục bởi mùa đông nước Nga, mẫu ZJ vẫn cứ bền bỉ chạy theo năm tháng. Tuy nhiên, chúng cũng không miễn nhiễm với việc bị ăn trộm, bị bắn, và đôi lúc là các vụ nổ của “thập niên 90 hoang dại”. Vì thế, rất nhiều chiếc ZJ đã không thể sống tới thế kỷ 21 ở Nga, chúng đã hi sinh bởi “các nguyên nhân bất tự nhiên”.

Tìm kiếm số liệu thống kê chính xác về Jeep Grand Cherokee ZJ ở Nga là cực kỳ khó khăn, nếu không muốn nói là bất khả thi. Lý do là bởi tất cả các chiếc ZJ đều được nhập khẩu vào Nga bởi các đại lý “xám” không chính thức, hoặc mang sang bởi một số cá nhân. Thật khó để nói có bao nhiêu chiếc ZJ còn lại, hoặc trước đây đã từng có tất cả bao nhiêu chiếc. Nhưng có một điều rõ ràng là chiếc ZJ của Oleg thuộc hàng hiếm bởi nó có màu sơn “rêu xanh” nguyên bản.

Ngày nay, Nga là một đất nước rất khác biệt. Thành phố Saint Petersburg, nơi từng là bối cảnh cho các bộ phim găngxtơ Nga kinh điển như “Brat”, giờ đây đang tràn ngập với các cửa hàng cà phê và nấu bia. Kể từ khi “thập niên 90 hoang dại” kết thúc và nền kinh tế khởi sắc, một cơn sốt mua xe mới đã diễn ra không ngừng nghỉ. Giờ đây, các chiếc xe nước ngoài đắt giá không thể làm ai ấn tượng nữa, chúng là thứ “ngày nào chả thấy” ở những thành phố lớn.

Nhưng kể cả tới ngày nay, chiếc Grand Cherokee ZJ của Oleg vẫn khiến người ta phải ngoái đầu lại nhìn ở mọi nơi nó tới. Giống như mẫu Camaro thế hệ thứ ba ở Mỹ, ZJ là một chiếc xe biểu tượng của “sự bá đạo” ở nước Nga. Sự liên kết của nó với thế giới tội phạm đã trở thành một nét văn hóa vĩnh viễn ở Nga.

Thậm chí Oleg có thừa nhận rằng “Tôi ít khi bị cắt mặt trong lúc tham gia giao thông. Trong tâm trí của nhiều người, những người biết và vẫn nhớ thập niên ’90, Grand Cherokee ZJ là hoàn toàn nằm ngoài giới hạn của họ. Nó là một chiếc xe mà anh tốt nhất không nên động vào.”