Liệu bạn có biết chiếc xe buýt đầu tiên trên thế giới đã ra đời cách đây gần 200 năm?

Nhìn chung, toàn bộ lịch sử của xe ô tô là lâu đời hơn những gì đa phần mọi người biết, một phần là bởi vì tuyên bố có phần sai lệch thông tin của Mercedes-Benz rằng họ “đã phát minh” ra xe hơi trong năm 1886, và một phần là bởi vì… không mấy ai quan tâm tới lịch sử.

Tuy nhiên có một số người rất say mê với lịch sử thuở ban đầu của ô tô, và đó là cũng là lý do tại sao họ nghĩ rằng chúng ta cần nhớ đến những bậc tiền bối đi tiên phong. Những người đi tiên phong kiểu như Julius Griffith, người đã chế tạo ra thứ có thể coi là chiếc xe buýt hành khách đầu tiên kể từ hồi năm 1821.

Đương nhiên, ô tô nói chung có nguồn gốc xa hơn thế nữa với phương tiện hơi nước mang tên Steam Drag của Nicholas-Josef Cugnot có thể được coi là xe ô tô cỡ lớn đầu tiên, và chiếc xe du lịch suýt thành công đầu tiên là London Steam Carriage năm 1803 của Richard Trevethick.

London Steam Carriage đã được thiết kế để chứa được 4 tới 6 người, khiến nó tương đương với một chiếc sedan cỡ vừa thời nay, đặc biệt là một xe du lịch cá nhân. Bởi vì độ hiếm của xe ô tô và tính phức tạp lẫn đắt đỏ của chúng, những người hoạt động trong thời kỳ phát triển ô tô sơ khai này sẽ đủ khôn khéo để tối đa hóa thu nhập từ công việc của họ, và phát triển các phương tiện có khả năng vận chuyển nhiều hành khách hơn, và thay vì cố gắng tạo ra “sao chép” số lượng lớn dành cho các cá nhân, lại sử dụng chúng làm một phương tiện vận chuyển đại trà tư nhân. Có thể nói, chế tạo xe buýt là một hướng đi hợp lý hơn.

Từ những gì có thể tìm kiếm trong lịch sử, chiếc ô tô đầu tiên được thiết kế để chở một số lượng lớn hành khách đã được phát minh bởi Julius Griffith, một kỹ sư từ Brompton, Middlesex, nước Anh, người đã được cấp bằng phát minh cho chiếc xe buýt hơi nước trong năm 1821 dưới đây:

Chiếc xe buýt thời đại hơi nước trên được vận hành bởi ít nhất hai người: một người gọi là Director có trách nhiệm “kiểm soát lượng hơi nước” và ngồi ở phía sau của xe, đằng sau động cơ và lò hơi nước lớn. Ngồi ở phía trước là Coachman chịu trách nhiệm lái cỗ máy quái vật này, và ở giữa họ là một khoang hành khách đủ rộng rãi cho ít nhất 8 hoặc 12 người bên trong, với một ghế dành cho một người bảo vệ ở trên cao, cùng với giá giữ hành lý trên nóc.

Nó rõ ràng là một thiết kế cấp tiến và rất phù hợp với thời đại, và không có lý do gì để nghĩ rằng nó không thể hoạt động tốt, ví như có thể đạt tốc độ 10-13 km/h chẳng hạn. Chưa rõ chiếc xe buýt này sẽ tiến hành phanh như thế nào nhưng chắc là có cách của riêng nó.

Bức vẽ phát minh ở trên không cho thấy sự hiện diện của cửa sổ bên, nhưng có vẻ là các chiếc xe được chế tạo thật thì có cửa sổ như bức hình minh họa năm 1915 dưới đây:

Không giống với nhiều phát minh phương tiện vận tải hơi nước của thời đó, dường như phát minh của ông Griffith đã thực sự được chế tạo và hoạt động trên đường phố. Như đề cập trong một bài báo thời xưa, chiếc xe đã được chế tạo bởi công ty và gia đình kỹ sư Bramah nổi tiếng thời Victoria, với nhà máy Pimlico là nơi sản xuất.

Không có nhiều thông tin về sự nghiệp của chiếc xe buýt đầu tiên trên thế giới này, nhưng chắc hẳn là thành công của nó không thể vượt qua được những cỗ xe ngựa kéo. Có thể nói ông Griffith dường như đã bị lãng quên trong dòng lịch sử chính của thế giới ô tô, nhưng điều đó thật đáng tiếc, bởi nếu không có phát minh của ông, chúng ta chưa chắc đã có đủ nhiều dạng xe buýt như bây giờ.