Chỉ người dùng bị thiệt sau tuyên bố ngừng nhập khẩu ô tô của hãng ngoại

Biến động của thị trường sau tuyên bố ngừng nhập khẩu ô tô

Toyota và Honda vốn là những ông lớn nắm giữ thị phần sản xuất, kinh doanh ô tô tại thị trường Việt Nam. Việc cả hai hãng xe Nhật này đồng loạt tuyên bố tạm ngừng toàn bộ hoạt động nhập khẩu xe vào Việt Nam có thể tạo ra nhiều biến động.

Chủ tịch Toyota Motor Thái Lan, Michinobu Sugata cho biết: “Chúng tôi đã dự báo sẽ có bước nhảy vọt lớn trong năm 2018 nhưng do những rào cản phi thuế quan nên chúng tôi không thể nhập khẩu xe vào thị trường Việt Nam nữa.”

Theo đó, rào cản phi thuế quan mà vị chủ tịch này đề cập đến là những quy định, yêu cầu nghiêm ngặt về nhập khẩu và kiểm định sẽ có hiệu lực từ đầu năm 2018 trong Nghị định 116/2017.

Ngoài  Toyota và Honda, các hãng xe nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia như Ford, Mitsubishi hay Suzuki cũng vấp phải khó khăn với cùng lý do trên. Thống kê trong năm 2017 của Tổng cục Hải quan, trong 97.200 ô tô nhập khẩu nguyên chiếc có đến khoảng 38.250 xe từ Thái Lan và 16.800 xe từ Indonesia. Song, lượng xe nhập khẩu trong năm 2017 đã giảm 13,6% giá trị khi chỉ đạt hơn 2,2 tỉ USD. Lý do chính là do người dùng chờ thời điểm thuế nhập khẩu từ các nước ASEAN về 0% vào đầu năm 2018. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, người Việt khó có thể được những mẫu xe nhập khẩu với giá rẻ như mong đợi.

Việc các hãng xe Nhật ngừng nhập khẩu đã khiến cho nhiều khách hàng Việt lo lắng. Anh Thành Trung (quận 12, TPHCM) tỏ ra khá buồn rầu khi không tìm được mẫu xe Toyota Fortuner vì đã hết hàng và hiện chưa có kế hoạch nhập khẩu. Nhiều đại lý Toyota cho biết, phải chờ đến giữa năm mới có xe hoặc nếu muốn có ngay thì phải trả thêm hơn 100 triệu đồng/xe. Bên cạnh đó cũng có một số đại lý nói còn hàng nhưng không phải mẫu mới nhất, chỉ có mẫu cũ. Anh Trung chia sẻ thêm: “Đọc báo biết thông tin hãng Toyota ngừng xuất khẩu sang Việt Nam, tôi thấy hết hy vọng. Chắc kiểu này phải quay sang mua mấy mẫu ô tô lắp ráp trong nước hoặc mua ô tô cũ.”

Trong khi đó, đại diện đại lý Hiền Toyota (quận 1, TPHCM) cho biết các đại lý đã khó nhập xe từ những tháng cuối năm 2017 và đầu năm 2018. Vì vậy, họ không dám nhận đơn đặt mua ô tô từ khách hàng. Đại diện đại lý cũng cho hay, những mẫu xe nhập khẩu từ Thái Lan, Indonesia hiện có trên thị trường chủ yếu là hàng tồn chưa bán hết hoặc hàng đã qua sử dụng. Còn các mẫu xe nhập mới của Toyota như Yaris, Hilux hay Honda Accord rất khan hiếm. Đại diện này nói thêm: “Giá các mẫu xe này được các đại lý tăng thêm 100-200 triệu đồng/xe. Còn những mẫu xe có giá cao như Fortuner, Lexus tăng 200-300 triệu đồng/xe.”

Song, một chủ đại lý ô tô khác cho biết số xe Toyota sản xuất và lắp ráp tại Việt Nam hiện khá dồi dào và chỉ cần nhập khẩu một số xe sang. Người này chia sẻ rằng: “Trước mắt thị trường chưa biến động lớn do việc ngưng nhập. Tuy nhiên, về lâu dài, người tiêu dùng chịu thiệt và có thể phải chuyển sang thương hiệu khác.”

Nghị định 116 gây ra phản ứng trái chiều giữa nhập khẩu và lắp ráp ô tô

Nghị định 116/2017 quy định các hãng xe muốn nhập khẩu vào Việt Nam phải có cung cấp giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại xe cơ giới do nước ngoài cung cấp (VTA) và mỗi lô hàng đều phải được kiểm định. Chính yêu cầu này đã tạo ra rào cản cho các hãng xe nhập khẩu khi họ phải tốn thêm chi phí và thời gian từ 3-6 tháng để chờ kiểm định.

Theo đại diện Honda Việt Nam, điều kiện có giấy VTA khó thực hiện do nhiều nước trên thế giới không cung cấp loại giấy tờ này cho xe xuất khẩu. Điều này tương tự với việc Cục Đăng kiểm Việt Nam chỉ kiểm định cho xe lưu hành trong nước, không có thẩm quyền cấp cho xe xuất khẩu. Còn vấn đề kiểm định mỗi lô xe dù có ở cùng một loại xe sẽ khiến chi phí của hãng xe nhập khẩu tăng lên và kéo dài thời gian nhận xe của khách hàng. Trong khi trước đây một loại xe về nước chỉ cần kiểm định chiếc đầu tiên đã có thể thông quan.

Ngược lại, các đơn vị sản xuất, lắp ráp trong nước tỏ ra đồng tình với Nghị định 116/2017 của Chính phủ. Đại diện Thaco cho biết, quy định về giấy VTA đối với xe nhập khẩu dựa trên tiêu chí bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng cũng như sự công bằng giữa các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước với các nhà nhập khẩu. Từ đó tạo điều kiện để phát triển một nền công nghiệp ô tô thực sự.

Sau biến động, chỉ người tiêu dùng bị thiệt

Trả lời báo chí, ông Phạm Anh Tuấn, Trưởng Tiểu ban Chính sách Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, lượng xe nhập khẩu về Việt Nam giảm mạnh vào thời điểm đầu năm 2018 do hàng loạt hãng xe tuyên bố tạm ngừng xuất khẩu xe sang Việt Nam sau khi không đáp ứng được các yêu cầu trong Nghị định 116. Một số hãng cũng đã phải hủy các đơn đặt mua ô tô nhập khẩu của khách hàng. Trước những biến động của thị trường, VAMA đã đề nghị Chính phủ chấp thuận cho nhà nhập khẩu có thể làm thủ tục kiểm tra thử nghiệm tại Cục Đăng kiểm Việt Nam thay vì phải có giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô nhập khẩu do cơ quan, tổ chức co thẩm quyền của nước ngoài cấp.

Ngoài ra, chuyên gia ô tô Nguyễn Minh Đồng cảnh báo: “Các công ty ô tô Việt Nam chớ vội mừng vì các hãng xe nhập từ ASEAN vẫn có thể đáp ứng đủ điều kiện nhập khẩu. Một số hãng xe thông báo ngừng xuất khẩu sang Việt Nam nhưng họ không bị thiệt hại nhiều vì các hãng này đều có nhà máy sản xuất, lắp ráp tại Việt Nam với những mẫu xe bán chạy nhất thị trường như Vios, Innova, CR-V, Civic… Vì vậy, thông báo trên có thể chỉ là chiêu giữ giá các mẫu xe lắp ráp trong nước. Qua Tết, sau khi có giấy chứng nhận VTA trong tay, các hãng này lại thông báo xuất khẩu lại vào Việt Nam và khi đó giá xe nhập càng cao chứ không giảm như mong đợi.”

Cùng với đó, ông Trần Tấn, Tổng giám đốc Công ty chuyên nhập khẩu ô tô cho biết, lô xe của công ty này nhập từ châu Âu sắp về Việt Nam và có đầy đủ giấy VTA của nước sản xuất chứng nhận. Song, ông Tấn chia sẻ thêm: “Dĩ nhiên để có giấy VTA xuất xe sang Việt Nam, cơ quan kiểm định nước xuất khẩu phải kiểm tra chứng nhận lại và rất mất thời gian, chi phí. Điều này có nghĩa là các hãng vẫn có thể nhập xe về Việt Nam nhưng giá không giảm, người tiêu dùng chịu thiệt.”