Trung Quốc cấm tính năng lái một bàn đạp trên xe điện từ năm 2027, Việt Nam có nên học hỏi?

Trung Quốc vừa ban hành tiêu chuẩn quốc gia mới GB 21670-2025 về hệ thống phanh cho xe du lịch, trong đó có một điểm đáng chú ý là siết chặt việc sử dụng chế độ “lái một bàn đạp” – tính năng phổ biến trên nhiều mẫu ô tô điện hiện nay như Tesla, BMW i3, Mercedes-Benz EQ hay Nio.

Theo quy định mới do Cục Quản lý Giám sát Thị trường Quốc gia và Cục Tiêu chuẩn hóa Trung Quốc phê duyệt, xe không được mặc định hoạt động ở chế độ lái một bàn đạp – tức chỉ cần nhả chân ga là xe có thể tự giảm tốc đến khi dừng hẳn, mà không cần đạp phanh.

Tiêu chuẩn sẽ được áp dụng theo lộ trình, trong đó phần liên quan đến lái một bàn đạp sẽ có hiệu lực từ 1/1/2027 cho tất cả xe đã và sẽ được cấp phép lưu hành.

Vì sao Trung Quốc siết chế độ lái một bàn đạp?

Tính năng lái một bàn đạp từng được Elon Musk ca ngợi là “tương lai tối thượng của việc lái xe”, khi người lái chỉ cần dùng một chân để tăng hoặc giảm tốc. Không chỉ giúp lái xe dễ dàng trong đô thị đông đúc, chế độ này còn tối ưu hóa khả năng thu hồi năng lượng, tăng phạm vi hoạt động của xe điện.

Tuy nhiên, cơ quan quản lý Trung Quốc lo ngại việc lạm dụng lái một bàn đạp trong thời gian dài có thể khiến người lái chậm phản xạ với bàn đạp phanh trong tình huống khẩn cấp, dẫn tới nguy cơ tai nạn. Bên cạnh đó, việc xe giảm tốc đột ngột nhưng không bật đèn phanh cũng tiềm ẩn rủi ro va chạm từ phía sau.

Các điểm chính của tiêu chuẩn GB 21670-2025:

Cấm mặc định chế độ lái một bàn đạp: Xe điện không được thiết lập mặc định để khi nhả chân ga thì xe tự dừng hoàn toàn mà không cần dùng phanh.

Yêu cầu bật đèn phanh khi tái tạo năng lượng: Nếu xe đang thu hồi năng lượng và giảm tốc với gia tốc lớn hơn 1,3 m/s², hệ thống đèn phanh phải tự động bật và duy trì sáng suốt quá trình giảm tốc. Điều này giúp cảnh báo cho các phương tiện phía sau.

Bắt buộc trang bị ABS: Tất cả xe mới sẽ phải trang bị hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) – công nghệ an toàn đã trở nên phổ biến, giúp duy trì kiểm soát xe khi phanh gấp.

Phản ứng của các hãng xe

Tesla từng bắt buộc người dùng sử dụng chế độ lái một bàn đạp trên nhiều mẫu xe của mình. Tuy nhiên, trong bản cập nhật phần mềm OTA 2023.2.13.1, hãng đã cho phép người dùng tắt chế độ này. Đây được xem là động thái phản ứng với các cảnh báo về an toàn và chuẩn bị cho những quy định chặt chẽ hơn ở thị trường lớn như Trung Quốc.

Ngoài Tesla, các hãng xe như BMW, Mercedes-Benz, Xpeng, Nio... đều cung cấp chế độ lái một bàn đạp dưới dạng tùy chọn, nhưng giờ đây cũng sẽ phải tuân thủ quy định mới nếu muốn bán xe tại Trung Quốc từ năm 2027.

Việc Trung Quốc – thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới – ban hành quy chuẩn mới này có thể tạo ra tiền lệ ảnh hưởng đến các thị trường khác, đặc biệt là tại châu Á, nơi các quy định kỹ thuật thường tham khảo tiêu chuẩn Trung Quốc.

Trong bối cảnh các hãng xe đang đua nhau ra mắt xe điện và tích hợp công nghệ lái bán tự động, việc siết lại các yếu tố an toàn cơ bản như phanh là điều cần thiết. Điều này cũng đặt ra yêu cầu cho các hãng phải cân bằng giữa trải nghiệm người dùng, hiệu quả năng lượng và an toàn vận hành.