Ô tô điện có nên lội nước sâu? Nguy cơ tiềm ẩn và khuyến cáo cho người dùng

Trong bối cảnh ô tô điện (EV) ngày càng phổ biến tại Việt Nam và nhiều quảng cáo quá mức hoa mỹ về khả năng lội nước băng băng của xe điện khiến người dùng quá tự tin rằng xe điện có thể lội nước sâu, an toàn hơn xe xăng, xe dầu truyền thống. Đặc biệt, khi tình trạng ngập lụt tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM xảy ra ngày càng thường xuyên, khả năng lội nước của xe điện càng trở thành mối quan tâm hàng đầu của người tiêu dùng.

Vậy, hãy cùng chúng tôi đi tìm câu trả lời cho việc xe điện có thể thoải mái lội nước hay không để có cách sử dụng xe điện phù hợp.

Cấu tạo ô tô điện và khả năng chống nước

Điểm khác biệt cơ bản của ô tô điện so với ô tô truyền thống nằm ở hệ thống truyền động. Xe điện sử dụng pin điện áp cao (thường 300 – 800V), động cơ điện và hệ thống điều khiển điện tử thay cho động cơ đốt trong. Điều này khiến nhiều người lo ngại rằng nước có thể gây chập mạch hoặc thậm chí giật điện.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia và nhà sản xuất, hầu hết pin và các bộ phận điện áp cao của xe điện hiện đại đều được bảo vệ bằng tiêu chuẩn chống nước IP67 hoặc cao hơn. Điều này có nghĩa là các bộ phận này có thể chịu được ngâm nước ở độ sâu 1 mét trong thời gian 30 phút mà không hư hại. Ngoài ra, pin thường được đặt trong vỏ kim loại kín, có gioăng chống nước và được thử nghiệm khắt khe trước khi xuất xưởng.

Hệ thống pin lắp ở sàn xe điện

Thực tế, nhiều mẫu xe điện hiện nay có khả năng lội nước tương đương hoặc nhỉnh hơn xe xăng cùng phân khúc, nhờ thiết kế gầm phẳng và không cần ống hút gió hay ống xả. Xe xăng có nguy cơ “thủy kích” nếu nước tràn vào buồng đốt, trong khi xe điện không gặp vấn đề này.

Các nhà sản xuất nói gì về khả năng chống nước của xe điện

Một số hãng xe điện lớn đã công bố khả năng chống nước, lội nước của sản phẩm. Tuy nhiên cần lưu ý, các hãng xe đã tiến hành thử nghiệm xe trong tình trạng xe mới xuất xưởng không có hỏng hóc hư hại nào đối với các linh kiện phụ tùng. Đối với xe người sử dụng đã lưu thông trong thời gian dài, không có gì đảm bảo được mọi chi tiết trên xe đều đang trong trạng thái hoàn hảo. Do vậy, không nên thử thách giới hạn của chiếc xe.

Chiếc BYD Yangwang U8 được quảng cáo khả năng lội nước siêu việt, như "biết bơi" ở bể sâu 1200 mm.

Tesla Model X, Model S: được thử nghiệm an toàn khi đi qua vùng ngập khoảng 0,5 m. Elon Musk từng tuyên bố xe Tesla có thể “chạy như thuyền trong thời gian ngắn”, nhưng hãng không khuyến nghị sử dụng theo cách này.

BYD, Nio, Xpeng (Trung Quốc): nhiều mẫu SUV điện được giới thiệu có khả năng lội nước an toàn đến 500 – 600 mm.

VinFast VF 8, VF 9: theo công bố, pin xe đạt chuẩn chống nước IP67, xe có thể đi qua vùng ngập khoảng 30 – 40 cm.

Điểm chung là các hãng luôn khuyến cáo khách hàng không nên cố tình lái xe trong vùng ngập sâu, dù xe có khả năng chống nước. Điều này giống như bạn sở hữu một chiếc iphone từ 13 trở lên được quảng cáo là có khả năng chống nước, nhưng ko ai đem điện thoại đi ngâm vào nước hay phơi giữa trời mưa. 

Nguy cơ tiềm ẩn khi xe điện lội nước sâu

Dù vậy, điều này không có nghĩa xe điện an toàn khi lội nước sâu. Các rủi ro tiềm ẩn vẫn tồn tại, bao gồm:

Nguy cơ ngắn mạch:

Nếu nước lọt vào các kết nối điện áp thấp (hệ thống 12V, cảm biến, giắc cắm), xe có thể gặp lỗi điện, báo lỗi hệ thống hoặc chết máy giữa đường ngập.

Ăn mòn linh kiện:

Nước bẩn, đặc biệt là nước ngập pha lẫn bùn, rác, hoặc nước mặn (vùng ven biển), có thể gây ăn mòn các chi tiết kim loại, hư hỏng giắc nối, ảnh hưởng đến tuổi thọ xe.

Rủi ro pin về lâu dài:

Mặc dù pin có khả năng chống nước, nhưng nếu xe thường xuyên ngập sâu hoặc bị va đập trong lúc ngập, lớp vỏ bảo vệ có thể bị tổn hại. Trong trường hợp xấu, rò rỉ nước vào pin có thể dẫn đến hiện tượng “thermal runaway” (quá nhiệt và cháy nổ).

Hư hỏng hệ thống phanh và treo:

Giống như xe xăng, nước ngập sâu có thể khiến hệ thống phanh mất hiệu quả tạm thời, dầu mỡ bôi trơn bị rửa trôi, và gây hư hại lâu dài cho hệ thống treo.

Rủi ro mất an toàn cho hành khách:

Dù nguy cơ bị điện giật gần như bằng 0 nhờ hệ thống cách ly điện áp cao, nhưng nếu xe chết máy giữa dòng nước mạnh, hành khách có thể bị mắc kẹt trong tình huống nguy hiểm, đặc biệt khi nước dâng nhanh.

So sánh ô tô điện và ô tô xăng khi đi qua vùng ngập

Ô tô xăng/diesel: dễ bị thủy kích do nước vào ống hút gió và buồng đốt. Việc sửa chữa động cơ sau thủy kích thường rất tốn kém.

Ô tô điện: không lo thủy kích, nhưng lại nhạy cảm với hư hỏng hệ thống điện tử và ăn mòn. Nếu ngập quá lâu, nguy cơ ảnh hưởng đến pin là đáng kể.

Có thể nói, xe điện an toàn hơn xe xăng ở mức ngập vừa phải (dưới 30 – 40 cm), nhưng khi ngập sâu (trên nửa bánh xe), cả hai loại xe đều có nguy cơ lớn và không nên mạo hiểm.

Khuyến nghị cho người sử dụng xe điện tại Việt Nam

Tuy xe điện có khả năng lội nước và chống nước tốt, các chuyên gia khuyên nên hạn chế nhất việc cho xe điện lội nước nếu có thể, đồng thời không mạo hiểm lội nước ở vùng nước sâu hơn 50 cm.

Để hạn chế rủi ro, các chuyên gia đưa ra một số lời khuyên:

Không chủ quan với khả năng chống nước: Xe điện có thể chống nước ở mức nhất định, nhưng không có nghĩa an toàn tuyệt đối. Nếu thấy nước dâng cao quá nửa bánh xe, tốt nhất nên dừng lại.

Kiểm tra kỹ sau khi lội nước: Sau khi đi qua vùng ngập, nên mang xe đến xưởng dịch vụ để kiểm tra hệ thống điện, phanh, gầm xe.

Tránh đỗ xe lâu trong vùng ngập: Nước có thể ngấm dần vào hệ thống nếu xe ngập quá lâu, làm hư hỏng nội thất và các hệ thống điện/điện tử trên xe.

Cảnh giác với nước mặn: Các vùng ngập do triều cường, ven biển có nước lẫn muối dễ gây ăn mòn nhanh chóng. Đây là mối nguy lớn cho xe điện.

Lựa chọn xe có chứng nhận chống nước rõ ràng: Khi mua xe, người dùng nên tham khảo thông số kỹ thuật, hỏi rõ khả năng lội nước và tiêu chuẩn chống nước của pin, động cơ.

Có nên cho xe điện lội nước sâu?

Câu trả lời ngắn gọn là: Không nên.

Xe điện hiện đại có khả năng bảo vệ khá tốt trong điều kiện ngập vừa phải, nhưng lội nước sâu luôn tiềm ẩn nguy cơ hư hỏng và mất an toàn. Đặc biệt trong điều kiện giao thông Việt Nam, nơi nước ngập thường lẫn rác, bùn, thậm chí là hóa chất, nguy cơ càng cao.

Xe điện không phải là “xe lội nước”. Khả năng chống nước chỉ là tính năng bảo vệ khẩn cấp, không phải lời mời gọi người dùng đưa xe xuống vùng ngập.

Kết luận

Ô tô điện có ưu thế hơn xe xăng trong một số tình huống ngập nhẹ nhờ loại bỏ nguy cơ thủy kích, nhưng không miễn nhiễm với rủi ro khi lội nước sâu. Người sử dụng nên hiểu rõ giới hạn của xe, tuân thủ khuyến cáo của nhà sản xuất, và tuyệt đối tránh lái xe qua khu vực ngập nặng.