Ô tô điện Trung Quốc dồn ứ tại các cảng châu Âu vì cung vượt cầu

Mối đe dọa từ xe điện giá rẻ sản xuất tại Trung Quốc khiến chính phủ các nước ở Châu Âu và Mỹ lo ngại. Cho đến nay, thuế quan của Mỹ đối với xe điện Trung Quốc đang ở mức 27,5%. Điều này khiến hầu như tất cả ô tô điện từ Trung Quốc đều không được đưa vào thị trường Mỹ. Vào tháng 2/2024, Thượng nghị sĩ Josh Hawley đã đưa ra dự luật tăng thuế lên 100% đối với xe điện từ Trung Quốc để bảo vệ công nhân ngành ô tô Mỹ.

Châu Âu không có bức tường thuế quan tương ứng. Mặc dù vậy, Ủy ban Châu Âu đang nghiên cứu cách ứng phó với làn sóng xe điện Trung Quốc giá rẻ được dự đoán trước. Việc thiếu thuế nhập khẩu cao đã khuyến khích các nhà sản xuất Trung Quốc tìm đến châu Âu như một nơi mà họ có thể gửi những chuyến tàu chở ô tô điện theo đúng nghĩa đen. 

Theo thông tin từ tờ Financial Times, các nhà sản xuất xe Trung Quốc đang gửi nhiều ô tô điện đến châu Âu hơn mức mà họ có thể bán. Điều này dẫn đến hàng nghìn chiếc trong số đó phải nằm lại tại các cảng biển. Các nhà khai thác cảng không hài lòng vì tình trạng dư thừa ô tô đang gây cản trở những hoạt động khác tại cảng. Thậm chí, một số người còn cho rằng cảng giờ đây chẳng khác nào bãi đỗ xe cho ô tô điện mới đến từ Trung Quốc.

Theo đại diện của các cảng biển, ô tô điện Trung Quốc đã làm tắc nghẽn cơ sở hạ tầng của họ vì không được vận chuyển đến đại lý sau khi cập bến. Theo đại diện của Antwerp-Bruges - cảng nhập khẩu ô tô náo nhiệt nhất trên toàn châu Âu, xe Trung Quốc đến cảng mà không biết đi đâu.

“Các nhà phân phối ô tô ngày càng sử dụng bãi đỗ xe của cảng làm kho chứa nhiều hơn. Thay vì nằm trong kho của đại lý, ô tô lại được gom lại tại cảng”, đại diện của cảng Antwerp-Bruges nói với phóng viên tờ Financial Times. Theo các chuyên gia chuỗi cung ứng và giám đốc điều hành ngành ô tô sở tại, tốc độ tiêu thụ của xe Trung Quốc chưa đủ nhanh, một số xe phải mất tới 18 tháng mới tìm được người mua hoặc được vận chuyển đi nơi khác.

Trao đổi với phóng viên tờ Financial Times, Tổng thư ký Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc Cui Dongshu nói rằng các nhà sản xuất ô tô nước này đang gặp khó khăn với việc đặt xe tải vận chuyển nội địa trong khu vực châu Âu. Ngoài ra, ông còn lưu ý rằng chiến lược xuất khẩu ô tô như “chiến tranh du kích” mà các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang thực hiện có thể khiến họ tự đẩy mình “vào tình thế bất lợi”. Ông Cui muốn ám chỉ rằng các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc không thể bán hết xe mà họ sản xuất ở thị trường nội địa nên đang tìm cách sang châu Âu để tiêu thụ lượng dư thừa.

Ô tô điện Trung Quốc dồn ứ tại các cảng châu Âu vì cung vượt cầu

Cung vượt cầu

Tình hình dồn ứ ô tô tại cảng châu Âu là hệ quả xảy ra khi các nhà sản xuất xe Trung Quốc như BYD, XPeng hay SAIC tăng cường xuất khẩu sang lục địa già. Đây là một phần trong nỗ lực duy trì hoạt động của nhà máy và tận dụng nhu cầu về xe điện giá rẻ của Trung Quốc trong khu vực châu Âu. Số lượng ô tô được các nhà sản xuất Trung Quốc xuất khẩu sang châu Âu năm nay cao hơn 58% so với năm ngoái, trong đó hầu hết đều được đưa đến các cảng ở Bỉ, Anh, Đức và Hà Lan.

Các thương hiệu như BYD đang xây dựng đội ngũ nhân viên ở châu Âu từ đầu và giải quyết những thách thức về mặt hậu cần trong thế giới thực. Theo những người đang giải quyết các vấn đề hậu cần này, họ đã phải vật lộn để tìm các công ty vận tải ưu tiên phương tiện của mình vì xe điện Trung Quốc chỉ mới gia nhập thị trường châu Âu.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc dường như đang phải đối mặt với tình trạng thiếu xe tải và tài xế để vận chuyển xe từ cảng nhập cảnh đến nhà phân phối hoặc đại lý trong đất liền. Có vẻ như các công ty vận tải đường bộ thích hợp tác kinh doanh và ưu tiên những khách hàng có mối quan hệ lâu dài với họ hơn. Một nguồn tin trong ngành vận tải nói với phóng viên tờ The Street rằng “thiếu xe tải” là một vấn đề phổ biến vì hầu hết đều được dành để vận chuyển ô tô từ các thương hiệu khác như Tesla. “Bất kỳ thương hiệu mới nào cũng sẽ phải đối mặt với vấn đề này, nếu bạn không có quy mô lớn, không giao hàng thường xuyên thì bạn không phải là khách hàng lớn nhất”, nguồn tin này cho biết.

Một phần khác của vấn đề là Chính phủ Đức đã kết thúc chương trình trợ cấp xe điện vào cuối năm 2023. Kể từ đó, sức tiêu thụ ô tô điện đã bị chậm lại. Bản thân Chính phủ Trung Quốc cũng đã ngừng các khoản trợ cấp xe điện, làm chậm doanh số bán hàng ở Trung Quốc và gây áp lực lên các nhà sản xuất nội địa.

Theo các giám đốc điều hành ngành, một số xe điện Trung Quốc đã nằm ở các cảng châu Âu tới 18 tháng. Một số cảng đã yêu cầu các nhà nhập khẩu cung cấp bằng chứng về quá trình vận chuyển tiếp theo.

Những gì các công ty Trung Quốc dường như đang làm là sản xuất càng nhiều ô tô càng tốt mà không tính đến nhu cầu. Điều này khiến một số nhà quan sát nhớ lại thời điểm cách đây vài năm khi hàng trăm nghìn chiếc xe đạp bị vứt bỏ vì các công ty chia sẻ xe đạp ở Trung Quốc tranh nhau giành thị phần mà không quan tâm đến hậu quả.