Fiat S76 - "Quái thú thành Turin", trang bị động cơ máy bay ra đời cách đây 111 năm

Trong năm 1910, nhiều công ty trên thế giới đang cố gắng chế tạo nên những chiếc ô tô giá rẻ và bán chúng trên quy mô lớn hơn. Tuy nhiên, ở Ý, Fiat lại có những tham vọng khác và tạo nên một cỗ máy với mục tiêu duy nhất là đánh bại kỷ lục tốc độ trên đất liền.

Trở lại thời điểm Ford đang chế tạo Model T mạnh 20 mã lực có khả năng đạt tốc độ tối đa khoảng 64 km/h, những người đam mê tốc độ khác trên thế giới đang phát triển những chiếc xe có thể chạy nhanh gấp 4-5 lần như thế.

Đấy chính là trường hợp của Carl Benz, cha đẻ của xe ô tô, người đã chế tạo ra Blitzen Benz vào năm 1909. Với động cơ dung tích 21,5 lít sản sinh 200 mã lực, nó đã lập kỷ lục tốc độ trên đất liền mới vào năm đó với tốc độ trung bình 202 km/h trên một quãng đường 1 km. Ngồi sau vô lăng là tay đua người Pháp Victor Hémery và kỳ tích đã đạt được trên đường đua Brooklands ở Surrey, Anh.

Một năm sau, với niềm tin rằng họ có thể làm tốt hơn người Đức, một số kỹ sư của Fiat đã quyết định chế tạo ứng cử viên phá kỷ lục tốc độ trên đất liền của họ, chiếc S76. Tất nhiên, đi nhanh hơn đòi hỏi một động cơ khổng lồ và những gì họ cố gắng tạo ra là một cỗ máy có một không hai. Có nguồn gốc từ một động cơ máy bay, khối máy 4 xi-lanh thẳng hàng phun lửa cực lớn của xe đạt dung tích 28,4 lít và tạo ra công suất tới 290 mã lực. Nó có 4 van và 2 bugi trên mỗi xi-lanh trong khi việc đánh lửa được thực hiện bằng cách sử dụng tay quay và nam châm điện áp cao loại BOSCH DR4/4.

Khung gầm của S76 có hệ thống treo trục cứng với lò xo lá và thanh chống dọc ở phía sau. Phanh chỉ được lắp đặt ở trục sau, một chi tiết có vẻ nguy hiểm ở thời nay nhưng an toàn không phải là yếu tố ưu tiên cách đay hơn 100 năm. Các tấm thân vỏ có thiết kế đơn giản, trơn mượt để giảm lực cản và mỏng nhất có thể để cải thiện tổng trọng lượng nhưng vì có động cơ 4 xi-lanh khổng lồ, nó vẫn cực kỳ nặng so với thời đại, nặng khoảng 1.700 kg.

Được đặt biệt danh là “Quái thú thành Turin”, S76 là một chiếc xe quái dị đến nỗi khi tay đua Felice Nazzaro lái thử nó, anh ta cho rằng nó không thể kiểm soát được và không bao giờ muốn điều khiển nó nữa.

Fiat đã chế tạo chiếc xe thứ hai một năm sau đó và bán nó cho một Hoàng tử người Nga giàu có tên là Boris Soukhanov. Ngay sau khi nhận được quái thú của mình, Soukhanov đã thuê Pietro Bordino để lái nó ở Brooklands và cố gắng phá kỷ lục tốc độ trên đất liền. Là một trong những tay đua người Ý hứa hẹn nhất thời đó, tay đua 24 tuổi này đã chấp nhận thử thách nhưng khi đưa xe lên đường đua, S76 quá đáng sợ khiến anh ta không dám chạy quá 145 km/h.

Soukhanov sau đó đã thuê tay đua người Mỹ Arthur Duray để hoàn thành công việc và vào tháng 12 năm 1913, tại Bỉ, anh ta đã đạt được tốc độ một chiều 213 km/h, nhanh hơn những gì máy bay năm đó có thể đạt được. Không may, Duray đã không thể hoàn thành lượt chạy về trong thời hạn, do vậy kỷ lục này không được chính thức công nhận.

Chiếc S76 đầu tiên vẫn thuộc sở hữu của Fiat nhưng nó đã bị tháo dỡ ngay sau khi Thế Chiến I kết thúc. Không có mấy thông tin được ghi chép về chiếc xe của Soukhanov, ngoại trừ động cơ, và sau này, nó đã tái xuất tại Úc vào năm 1919. Nó được chế tạo lại và lắp động cơ Stutz, nhưng rồi chủ xe đã đâm nó trong đầu những năm 1920 khi đang luyện tập cho một cuộc đua.

Sau tai nạn, khung gầm xe vẫn còn tồn tại và đổi chủ nhiều lần theo năm tháng, và đến năm 2003, nó thuộc quyền sở hữu của một nhà sưu tập người Anh có tên Duncan Pittaway, người bắt đầu một quá trình phục chế dài hơi. Ông ấy phát hiện ra rằng động cơ gốc của chiếc S76 đầu tiên vẫn còn tồn tại và cố gắng có được nó. Sau vài năm làm việc chăm chỉ để tái tạo hộp số truyền động, thân xe, và nhiều bộ phận khác theo các bản vẽ ban đầu của Fiat, Quái thú thành Turin đã được hồi sinh.

Video Fiat S76 chạy trên đường đua

Trong năm 2015, Pittaway đã được mời đến Goodwood, nơi ông đua con quái vật phun lửa trong một cuộc đua bối cảnh trước năm 1920 tại Festival of Speed nổi tiếng. Ngay cả khi đã 111 năm trôi qua kể từ khi chiếc đầu tiên được chế tạo, Fiat S76 vẫn gây ấn tượng mạnh như khi khối động cơ dung tích 28,4 lít khổng lồ của nó được khởi động lần đầu tiên. Là một phần vô giá của lịch sử ô tô, nó đã trỗi dậy từ đống tro tàn và sẽ tiếp tục sáng chói cho các thế hệ sau.