Đây là lí do tại sao hộp số tự động có kiểu thẳng hàng và zig-zag khác biệt

Nếu bạn để tâm một chút tới hộp số tự động gắn trên sàn xe, bạn có thể nhận ra rằng chúng thường mang hai kiểu dáng chính gồm: một là có một đường thẳng đơn giản với các chế độ PRNDL, và kiểu còn là mang hình zig-zag, hoặc chạy vòng như mê cung phức tạp hơn.

Tại sao lại hai kiểu thiết kế hết sức khác biệt thế này? Giữa chúng có khác biệt về cơ chế máy móc không? Kiểu nào thì tốt hơn? Đây là những câu hỏi được nhiều người cùng thắc mắc.

Hai kiểu hộp số tự động phổ biến nhất ngày nay là cần số đi theo đường thẳng hoặc zig-zag

Kiểu hộp số có đường thẳng, đơn giản là lựa chọn phổ biến hơn, nhưng kiểu zig-zag, hay còn được gọi là hộp số có cửa ở nước ngoài, cũng được phát triển và áp dụng bởi nhiều nhà sản xuất khác nhau như Mercedes-Benz, Toyota, Subaru, Jaguar, General Motors và nhiều hơn nữa.

Vậy, hộp số tự động zig-zag có lợi thế gì? Có người từng nghĩ rằng kiểu thiết kế này có liên quan đến vấn đề tiết kiệm chi phí, thông qua việc ép tài xế phải di chuyển cần số theo một mô hình phức tạp hơn để giảm bớt phụ tùng máy móc bên trong hộp số. Thế nhưng chuyện này không hề có chứng cứ nào xác thực.

Mercedes-Benz 280 SL là một trong mẫu xe sớm nhất áp dụng kiểu hộp số tự động kiểu zig-zag

Để đi tìm câu trả lời cho vấn đề thú vị này, trang Jalopnik đã nhờ đến chuyên gia Franco Cattani, một kỹ sư chế tạo hộp số tự động cho Fiat Chrysler. Ông Cattani có đưa ra một bài trả lời dài dòng, nhưng ta có thể vắn tắt như sau: “Vị trí của lò xo hãm và sở thích khách hàng là hai yếu tố chính,” và thực tế là không có một nguyên nhân kỹ thuật thực sự nào đó có thể lí giải tại sao một hộp số tự động lại sử dụng kiểu này hoặc kiểu kia.

Quyết định sử dụng một hộp số thẳng hàng hoặc zig-zag phức tạp lá bởi sở thích của khách hàng, hoặc nhà sản xuất cảm thấy rằng kiểu thiết kế thẳng hàng quá dễ khiến tài xế sang nhầm số không mong muốn.

Điều này dường như là lí do tại sao hộp số tự động zig-zag tồn tại: một hộp số tự động với hướng đi zig-zag có nhiều điểm cứng để dừng lại giữa mỗi số, có thể giúp ngăn chặn tình trạng tài xế đưa cần số vào vị trí không mong muốn trong quá trình tham gia giao thông.

Hộp số tự động chạy theo chữ "J" trên xe Jaguar

Chắc chắn là tất cả những người có ô tô với hộp số tự động đều từng trải qua đôi lần tình huống bỗng nhiên thấy xe bỗng vọt ga bốc hơn bình thường, nhưng rồi khi nhìn xuống thì thấy m đang cài số 2 thay vì D. Đối với kiểu thiết kế zig-zag, mặc dù nó khó sử dụng hơn một chút, tài xế sẽ không phạm phải sai lầm này nữa.

Và hơn nữa, kiểu thiết kế zig-zag cũng có góp một phần giá trị vào việc tiết kiệm chi phí. Trong hầu hết hộp số thẳng hàng, người ta cần lắp đặt một thiết bị kiểu nút bấm/lò xo/chốt chặn nào đó trên cần số để khóa số R nhằm tránh trường hợp tài xế chọn nhầm. Hộp số zig-zag đương nhiên là không cần có thêm thiết bị như thế bởi bản chất có nhiều điểm chặn của nó.

Một trong những nguyên nhân chính cho sự tồn tại của hai kiểu thiết kế này là do sở thích khách hàng

Tóm lại, ta có thể hiểu một cách đơn giản rằng các nhà sản xuất chế tạo ra hộp số tự động zig-zag là để giúp tài xế chắn chắn hơn trong khâu chọn số. Nó cũng là một phương pháp rẻ và an toàn để chặn tình huống chọn nhầm số, một điều rất dễ xảy ra ở thiết kế hộp số thẳng hàng.

Ngày nay, người ta còn đang ngày một thích thú với kiểu thiết kế hộp số tự động bằng nút bấm và núm xoay tròn, bởi chúng cũng có công dụng tốt trước các vấn đề nêu ở trên. Tuy nhiên, những kiểu thiết kế này có phần bị “tẩy chay” bởi những người mê xe chân chính.