Bên trong nhà máy Rolls-Royce: cách thương hiệu trăm năm này chế tạo ô tô điện Spectre song song với Phantom

Bạn có thể làm gì trong 32 phút? Câu trả lời có thể là cắt cỏ, nấu một đĩa mì Ý hoặc thậm chí xem hai tập phim sitcom nếu bỏ qua phần giới thiệu và quảng cáo. Tuy nhiên, nếu là 1 trong 600 công nhân tại nhà máy Rolls-Royce ở Goodwood, Anh quốc, thì bạn sẽ biết rõ mình sẽ làm được gì trong 32 phút này.

Bên trong nhà máy Rolls-Royce, nơi ô tô điện Spectre được lắp ráp song song với Phantom.

32 phút chính là thời gian quy định cho mỗi trạm trong dây chuyền sản xuất, từ sau cánh cửa khu sơn cho đến khu kiểm tra cuối cùng trước khi giao xe, tại nhà máy Rolls-Royce. Bất kể nhiệm vụ cụ thể của nhóm bạn là gì, việc hoàn thành đúng hạn chót nghiêm ngặt 14 lần trong mỗi ca làm là điều vô cùng quan trọng để tránh những sự chậm trễ tốn kém và trì hoãn trong việc giao những chiếc xe đã khiến các khách hàng VIP (những người có thể đã đặt mua cách đây khoảng 2 năm) tiêu tốn trung bình 440.000 Bảng mỗi chiếc.

600 người đang làm việc tại dây chuyền sản xuất của Rolls-Royce ở nhà máy Goodwood.

Trên thực tế, mỗi trạm chỉ được phân bổ 28 phút làm việc, 4 phút còn lại là thời gian dự phòng cho các tình huống bất ngờ như bu lông bị kẹt hay dây dẫn bị xoắn. Mỗi ngày, trong 2 ca làm việc, dây chuyền tại Goodwood phải xuất xưởng 28 chiếc xe, từ sơn, lắp ráp, hoàn thiện nội thất, kiểm tra chất lượng, chạy thử và sẵn sàng để vận chuyển.

Con số 28 xe mỗi ngày là quá nhỏ so với sản lượng của các nhà máy như Toyota hay Nissan, thậm chí cả Bentley. Tuy nhiên, hãy nhớ rằn Rolls-Royce không sản xuất “xe bình thường”. Mỗi chiếc xe ở đây là một “tác phẩm đặt hàng”, được thiết kế theo cá tính riêng biệt của từng chủ nhân và phải trải qua quy trình kiểm tra chất lượng hậu kỳ nghiêm ngặt đến mức có thể khiến NASA cũng phải nhăn mặt.

Mẫu xe điện Rolls-Royce Spectre với mô-tơ điện ở hai cầu và cụm pin lithium-ion 102 kWh cũng phải hòa nhập vào khuôn khổ nghiêm ngặt và lâu đời này một cách trơn tru, hợp lý và với ít sự nhượng bộ nhất có thể. Tuy nhiên, nhà máy Rolls-Royce không hề sử dụng robot tự động như các hãng khác. Thay vào đó, phần lớn công việc vẫn được thực hiện thủ công khiến việc đưa một mẫu xe điện mới lên dây chuyền sản xuất trở nên phức tạp hơn nhiều.

Rolls-Royce Spectre thay thế khối động cơ V12 khổng lồ bằng một bộ pin 102 kWh cũng đồ sộ không kém.

Đó là lúc Greg Denton xuất hiện. Với vai trò là Tổng giám đốc sản xuất tại Rolls-Royce, ông gánh vác trách nhiệm đầy thách thức: đảm bảo cả hệ thống vận hành trơn tru như chiếc đồng hồ Audemars Piguet vô giá được tích hợp trong bảng điều khiển của mẫu xe mui trần Droptail trị giá 30 triệu bảng của hãng.

Ông Denton (bên phải) giải thích cách chiếc Rolls-Royce Spectre đầu tiên được sản xuất.

Ông Denton đến nhà máy Goodwood vào năm 2019. Trước đó, Denton làm việc tại nhà máy Mini ở Oxford, nơi ông đã đảm nhiệm nhiều vị trí khác nhau kể từ năm 1992, bắt đầu tại cơ sở Pressed Steel Fisher chuyên dập các tấm thân xe cho Rolls-Royce. “Cảm giác như một hành trình trọn vẹn”, ông nói về việc trở lại với thương hiệu xe siêu sang này.

“Tôi đã chứng kiến toàn bộ quá trình phát triển của ngành sản xuất ô tô tại Vương quốc Anh”, ông nói với phóng viên Autocar đồng thời hồi tưởng về hành trình của nhà máy Oxford từ thời thuộc sở hữu của British Leyland cho đến BMW và 3 thế hệ Mini tái sinh. Tuy nhiên, điều có liên quan nhất đến vai trò hiện tại của ông tại Goodwood lại là những tháng cuối cùng mang tính định hình ở Mini khi nhà máy đang trong quá trình đưa mẫu xe mang tính cách mạng và kỹ thuật xa lạ nhất trong nhiều thập kỷ vào sản xuất thương mại.

“Ngay trước khi tôi rời Oxford, chúng tôi vừa hoàn tất việc tích hợp mẫu xe điện vào dây chuyền sản xuất”, ông nói, nhắc đến sự xuất hiện của Mini Electric thế hệ đầu tiên vào đầu năm 2020. Mini Electric là một mẫu xe với dáng vẻ quen thuộc và cấu trúc dẫn động cầu trước. Những yếu tố này dễ khiến người ta lầm tưởng rằng Mini Electric không khác mấy so với Cooper máy xăng, trong khi thực tế bên trong lại hoàn toàn khác biệt. Chính vì vậy, việc điều chỉnh dây chuyền sản xuất tại Oxford sao cho phù hợp đã đòi hỏi rất nhiều công sức.

Vì vậy, ông Denton rõ ràng là người phù hợp nhất cho nhiệm vụ tích hợp mẫu xe điện Spectre vào dây chuyền sản xuất tại nhà máy Goodwood. “Chính là sự linh hoạt” ông nói khi được hỏi đâu là yếu tố cốt lõi để có thể sản xuất đồng thời hai hệ truyền động một cách hiệu quả. “Xây dựng một hệ thống có thể sản xuất cả động cơ đốt trong lẫn mô-tơ điện chính là yếu tố then chốt. Bạn có thể thấy rõ điều đó khi đi dạo quanh nhà máy: chúng tôi thực sự linh hoạt hoàn toàn, và đó chắc chắn là cách làm đúng đắn nhất”.

Chiếc Rolls-Royce Spectre đầu tiên được lắp ráp.

Từ vị trí quan sát ở khu vực hành lang phía trên điểm khởi đầu của dây chuyền sản xuất, có thể hiểu điều ông Denton muốn nói. Từ xưởng sơn, một chiếc Spectre mới toanh sáng lấp lánh nhanh chóng được đưa vào trạm số 1 sau khi chiếc Rolls-Royce Cullinan rời đi. Trước đó, chính chiếc Cullinan này đã thay thế vị trí của chiếc Ghost. Trong khi đó, chiếc Ghost lại đang nối đuôi theo một chiếc Phantom lớn hơn vào trạm số 3. Cứ thế tiếp diễn, toàn bộ quy trình dường như phức tạp đến chóng mặt.

230 công nhân trong ca làm việc di chuyển xung quanh nhau một cách nhịp nhàng như một vũ điệu được dàn dựng công phu, thể hiện cảm giác thư thái đầy tự tin đến mức gần như khó tin, nhất là khi xét đến những hạn chót nghiêm ngặt đang chờ phía trước.

Các tấm ốp cửa, trần xe và mặt táp-lô được sắp xếp gọn gàng thành những hàng uốn lượn bên cạnh dây chuyền sản xuất. Mỗi bộ phận đều được định sẵn cho một chiếc xe cụ thể và được sơn theo cách phối màu đặt riêng của khách hàng hoặc trang trí bằng các họa tiết cá nhân hóa.

Trần xe bầu trời sao vẫn là một tùy chọn được yêu thích.

Những chiếc xe điện nhỏ lao vun vút lên xuống dọc theo dây chuyền để tiếp tế vật tư cho từng trạm, đảm bảo chúng luôn sẵn sàng cho chiếc xe kế tiếp. Vật tư được giao đến chính xác mỗi 32 phút, từ kho linh kiện ngay trong khuôn viên nhà máy.

“Đây là hệ thống chính xác về mặt thời gian đúng nghĩa”, ông Denton giải thích, một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tránh bất kỳ trục trặc nào trong quá trình khởi động sản xuất mẫu xe điện đầu tiên của Rolls-Royce.

Theo ông Denton, có một lý do then chốt khiến cả 4 mẫu xe Rolls-Royce đều được lắp ráp theo trình tự trên cùng một dây chuyền thay vì thiết lập hệ thống sản xuất hoàn toàn riêng biệt cho Spectre. “Nếu nhu cầu đối với bất kỳ sản phẩm nào trong số đó thay đổi, chúng tôi vẫn có thể thích ứng được”, ông giải thích. “Nếu có một nhà máy tách biệt và lập kế hoạch sản xuất, chẳng hạn, 10 xe mỗi ngày mà nhu cầu không đạt đến con số đó, thì bạn sẽ làm gì với công suất bị dư ra? Ngược lại, nếu nhu cầu tăng lên mà bạn chỉ giới hạn ở mức 10 xe thì bạn cũng không còn cách nào mở rộng được nữa".

Thật may là tất cả các mẫu xe Rolls-Royce hiện nay, bao gồm cả Spectre, đều được phát triển dựa trên nền tảng khung gầm chung có tên gọi “Architecture of Luxury”. Điều này đồng nghĩa với việc các dòng xe của hãng sẽ chia sẻ nhiều điểm cố định và kích thước với nhau. Tất cả điều đó đều góp phần hỗ trợ cho mục tiêu theo đuổi sự linh hoạt một cách không ngừng nghỉ của hãng.

Sau khi hoàn thiện khoảng 90% với phần trần xe, mặt táp-lô, nội thất, ốp trang trí, cửa và kính chắn gió đã được lắp đặt, xe sẽ được xoay 90 độ để quay trở lại dây chuyền chính. “Đây có lẽ là khu vực cần điều chỉnh nhiều nhất để có thể thích ứng với quá trình điện hóa”, ông Denton giải thích.

Tiếp theo đó, mỗi chiếc xe sẽ được nâng lên bằng một giá đỡ khổng lồ gắn trên trần để di chuyển qua những công đoạn cuối cùng trước khi lắp bánh xe và động cơ - những bộ phận cho phép xe tự vận hành bằng chính sức mạnh của mình.

Cổng sạc của Rolls-Royce Spectre được lắp ráp ở cuối dây chuyền sản xuất.

“Chúng tôi đã phải thay đổi hoàn toàn cách nâng xe lên, vì cần phải để trống không gian nơi đặt cụm pin”, ông Denton cho biết. Trọng lượng bổ sung từ khối pin khiến Rolls-Royce Spectre không thể trở lại giá đỡ khi hệ truyền động đã được lắp xong.

Giải pháp chính là kéo dài dây chuyền thêm ba giá treo và giữ xe trên đó suốt toàn bộ giai đoạn này, đồng thời lắp bánh xe sớm hơn trong quy trình để giúp xe có thể lăn bánh lần đầu tiên.

Những chiếc xe sau khi hoàn thiện phải trải qua các quy trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt.

“Đây là một thay đổi mang tính nền tảng”, ông Denton nói. “Hai năm trước, chúng tôi đã có một kỳ nghỉ hè hai tuần và trong thời gian đó, toàn bộ dây chuyền này đã được xây dựng lại hoàn toàn”. 150 nhà thầu đã tham gia vào quá trình tái cấu trúc khu vực cụ thể này, đánh dấu sự thay đổi cơ bản lớn nhất trong quy trình sản xuất kể từ khi nhà máy Goodwood của Rolls-Royce đi vào hoạt động từ năm 2003.

Nhìn chung, điều khiến người ta ngạc nhiên chính là việc Rolls-Royce thực sự không cần thay đổi quá nhiều để chuẩn bị bước vào kỷ nguyên xe điện. “Ở một số khu vực trong dây chuyền, quy trình có phần phức tạp hơn một chút”, ông Denton thừa nhận. “Tuy nhiên, cũng có những khu vực hoàn toàn giống như trước, thậm chí một vài chỗ còn đơn giản hơn”.

Ông dẫn ví dụ về khu vực lắp ráp hệ truyền động: “Với xe động cơ đốt trong, bạn phải lắp động cơ vào trục, rồi đến hộp số, nhưng với xe điện, những công đoạn đó không còn, vì vậy có một số trạm mà khối lượng công việc giảm đi đáng kể”.

Một số khu vực đã được tái sử dụng một cách đặc biệt thông minh để phục vụ cho Spectre, chẳng hạn trạm lắp động cơ giờ xử lý pin và nhóm phụ trách cổ ống tiếp nhiên liệu giờ đảm nhiệm lắp cổng sạc. Những người từng lắp đường ống dẫn nhiên liệu giờ đây được giao nhiệm vụ luồn cáp pin cao áp của Rolls-Royce Spectre qua khung gầm.

Những công nhân từng lắp đặt đường ống nhiên liệu giờ đảm nhận nhiệm vụ luồn cáp pin của Rolls-Royce Spectre qua khung gầm.

“Thực ra, phần lớn mọi thứ đều rất, rất giống như cũ, và tôi nghĩ đó chính là điều khiến chúng tôi bất ngờ nhất”, ông Denton kết luận. “Một bất ngờ dễ chịu, rằng thực ra mọi thứ không khác biệt nhiều đến thế”.

Nói cách khác, dù việc chuyển sang xe thuần điện có lẽ là bước ngoặt mang tính cách mạng nhất trong suốt 120 năm lịch sử của Rolls-Royce nhưng thương hiệu này thực ra… chẳng thay đổi bao nhiêu.

“Càng ít càng tốt”, ông Denton mỉm cười đồng tình. Chính xác như họ đã luôn hoạch định.